Ticari İletişim Ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik

01.05.2015 tarihinde yürürlüğe giren 6553 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, elektronik ticarete ilişkin esas ve usulleri düzenlemiştir. Kanun, ticari iletişimi, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sorumluluklarını, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeler ile elektronik ticarete ilişkin bilgi verme yükümlülüklerini ve uygulanacak yaptırımları kapsamaktadır.

Kanun kapsamında hazırlanmış olan ikincil mevzuat olan Ticari İletişim Ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik ise, 29417 mükerrer sayılı ve 15.07.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış ve yayımlandığı tarih itibarı ile de yürürlüğe girmiştir.

15.07.2015 tarihinde yürürlüğe girmiş olan  Ticari İletişim Ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiş olan aşağıdaki hususları bilgilerinize sunmaktayız.

1. KAPSAM

Belirtmek gerekir ki, Ticari İletişim Ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik ile 6553 sayılı Kanun’un ve Ticari İletişim Ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’in kapsamı net şekilde belirlenmiştir. Yönetmelik’in 2. Maddesinde gerçek veya tüzel kişilerin mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da işletmesini tanıtmak veya bunları başkaları adına yapmak amacıyla elektronik iletişim araçlarıyla yapılan her türlü ticari iletişimin işbu yönetmelik kapsamında olduğu belirtilmiştir.

Yönetmelik kapsamı dışında tutulan hususlar ise şunlardır:

“a) 5/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu kapsamındaki işletmecilerin abone ve kullanıcılarına; münhasıran kendi mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da işletmesini tanıtmak amacıyla gönderdiği ticari elektronik iletiler, (işbu istisna hüküm ile belirtilen işletmeci, yetkilendirme çerçevesinde elektronik haberleşme hizmeti sunan ve/veya elektronik haberleşme şebekesi sağlayan ve alt yapısını işleten şirketi ifade etmektedir.)

1. b) Vakıf üniversitelerinin öğrencilerine ve bunların velilerine gönderdiği iletiler,

1. c) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile kamuya yararlı dernekler ve vergi muafiyeti sağlanan vakıfların, kendilerine ait ticari işletmelerin faaliyetleriyle ilgili olarak üyelerine gönderdiği iletiler,

ç) 15/2/2011 tarihli ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun hükümlerine göre radyo ve televizyon yayıncılığı yapan kuruluşlarca, kamuoyunu bilgilendirmek ve eğitmek amacıyla yapılan yayın hizmetlerine ilişkin bilgilendirme iletiler ve

1. d) Devlet, mahalli idareler ve diğer kamu tüzel kişilerinin kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla gönderdikleri iletiler.”
2. TİCARİ ELEKTRONİK İLETİLER VE ONAY

Ticari İletişim Ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’in 5. Maddesi; “Hizmet sağlayıcının, mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak, işletmesini tanıtmak ya da kutlama ve temenni gibi içeriklerle tanınırlığını artırmak amacıyla alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderdiği ticari elektronik iletiler için kendisi tarafından önceden onay alınır. Onay, reddetme hakkı kullanılıncaya kadar geçerlidir.” Hükmünü içermektedir. Dolayısıyla mal, hizmet veya işletmenin tanıtılması, pazarlama, kutlama, temenni, tanınırlığı artırmak amacı ile gönderilecek olan her türlü ticari elektronik ileti yönetmelik kapsamında olduğu gibi, bu hususta alıcının onayının alınması zorunlu tutulmuştur. Ancak 15.07.2015 tarihinde yürürlüğe girmiş olan Ticari İletişim Ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’in 7. Maddesinin 4. Fıkrası hükmü “Alıcının elektronik iletişim adresine ticari elektronik ileti gönderilerek onay talebinde bulunulamaz.” şeklindedir. Tarafımızca Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın E-Ticaret Dairesi ile yapılan görüşmede işbu hükümle alıcılardan alınacak olan onayların hiçbir şekilde kendilerine gönderilecek olan ticari elektronik ileti ile alınamayacağı ifade edilmiştir. Dolayısı ile işbu Yönetmelik’in yürürlüğe girmiş olduğu 15.07.2015 tarihinden itibaren hizmet sağlayıcılar tarafından alıcılara “ürün ve kampanyalarımızdan haberdar olmak istiyorsanız bu mesajı evet yazıp cevaplayarak onay veriniz/…..linke tıklayınız.” Gibi onay alma amacı ile alıcılara hiçbir ticari elektronik ileti gönderilemeyecektir. Bununla amaçlanan alıcının ticari elektronik ileti almak maksadı ile tabiri caizse ilk adımı alıcının atmasıdır. Bu kapsamda hizmet sağlayıcıların, örneğin internet sitelerine koyacakları ayrı bir link ile alıcıların ticari elektronik ileti almak isteyebilecekleri bir ortamı sağlamak veya alıcıların harici yollarla ticari elektronik ileti alma onayı verebilecekleri imkanları oluşturmak sureti ile alıcıların onayını alması gerekecektir. Bununla amaçlanan, “onay alma” maksadı ile de ticari elektronik iletilerin izinsiz şekilde alıcılara iletilmesinin önüne geçmektir. Ancak bu düzenleme ile alıcılardan onay almanın oldukça güçleştiği kanaatindeyiz.

1. ONAYIN ŞEKLİ

• Onay yazılı ya da her türlü elektronik iletişim aracılığı ile alınabilir ancak alıcının onayının alındığını ispat etme yükü göndericidedir.
• Onay yazılı alınıyor ise alıcının imzası gerekmektedir.
• Alıcının sessiz kalması, iletiyi almayı reddettiği anlamı taşır.
• İletide, ticari elektronik iletinin içeriğinin ve gönderiye ilişkin diğer kayıtların gerektiğinde bakanlığa sunulmak üzere kayıt altına alınarak saklanacağı bilgisine yer verilmelidir.
• Onay, satış sözleşmesi, üyelik sözleşmesi gibi herhangi bir sözleşmeye dahil edilerek alınacak ise sözleşmenin sonunda olumlu irade beyanından veya imzadan önce, ticari elektronik ileti kenar başlığı altında, reddetme imkanı da tanınarak en az on iki punto ile yazılarak alınır.
• Elektronik ortamlarda alınacak onaylarda onay metni içerisinde olumlu irade beyanını gösteren ibare önceden işaretlenmiş bir şekilde yer alamaz. Sözgelimi yönlendirilen elektronik oramda “…..onaylıyorum Ø” şeklinde önceden işaretlenmiş şekilde onay alınamaz.
• Hizmet sağlayıcı aldığı onayı, kendi mal veya hizmetleri ile birlikte olmak kaydıyla promosyon olarak sunulan mal ve hizmetler için de kullanabilir. Ancak bu promosyon ilişkisinin bir sözleşmeye bağlı olma şartı aranır.
• Hizmet sağlayıcı, alıcıdan ticari elektronik ileti onayı vermesini, sunduğu mal ve hizmetin temini için ön şart olarak ileri süremez.
• ONAY GEREKTİRMEYEN HUSUSLAR
• Sunulan mal ve hizmete ilişkin değişiklik, bakım ve kullanıma ilişkin olarak alıcının kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla göndericiye elektronik iletişim adresini vermesi halinde bu tür ticari elektronik iletilerin gönderilmesi için ayrıca onay aranmayacaktır. Sözgelimi Borusan Otomotiv’e aracın periyodik bakımı için götürülmesi sırasında iletişim bilgilerinin verilmesi halinde, bu bilgiler kullanılarak bir sonraki periyodik bakım için bilgilendirme iletisi gönderilebilir ancak araç satış kampanyaları için yine onay aranacaktır.
• Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletiler için onay alınması da zorunlu değildir. (Eklenen hüküm)
• Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumuyla tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bilgileri içeren iletilerde önceden onay alma zorunluluğu aranmayacaktır. Ancak bu tür bildirimlerde de mal veya hizmetler özendirilemez veya bunların tanıtımı yapılamaz. Sözgelimi ciceksepeti.com  adresinden üye olup çiçek siparişi verdiğinizde, çiçeğin ilgilisine ulaştığında sipariş edene gönderilen teslimat bilgisi için onay aranmayacaktır. Ya da Digiturk’ün abonelerine gönderdiği borç hatırlatma bilgisi için onay alınması gerekmez. Ancak bu tür iletilerde mal ve hizmetlerin reklamı yapılamaz.
• Tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletiler için önceden onay alınması zorunlu değildir. Ancak tacir ve esnafların 9 uncu maddede yer alan reddetme hakkını kullanması halinde onayları alınmadan ticari elektronik ileti gönderilemez.

1. REDDETME HAKKI

• Alıcıların diledikleri zaman ileti almayı, gerekçe göstermeksizin reddetme hakkı mevcuttur. Ret hakkı kullanılır ise daha önce verilmiş olan onay ortadan kalkar.
• Gönderici, ret bildirimi için iletide müşteri hizmetleri numarası, sms numarası veya yalnızca ret bildirimine özgülenmiş bir URL adresi gibi erişilebilir iletişim adresini vermek zorundadır. Ret bildirimi hakkı, ileti hangi yöntemle gönderildiyse aynı yöntemle ve ücretsiz olarak kolaylıkla sağlanmalıdır.
• Ret bildirimi için gönderici tarafından verilen adreslerin önünde bunu belirten bir ibare olmalıdır.
• Ret bildirimi hakkı, her ticari elektronik iletide alıcıya hatırlatılmalıdır.
• Alıcının ret talebinin gereği, talebin göndericiye ulaşmasından itibaren 3 gün içerisinde yerine getirilmek zorundadır.

1. ARACI HİZMET SAĞLAYICILAR

Başkalarının mal ve hizmetini tanıtmaya veya imajını artırmaya yönelik içeriği göndermek amacıyla onay alan ve alıcılara ticari elektronik ileti gönderenler aracı hizmet sağlayıcı olarak kabul edilir. Ancak içerikte yer alan mal ve hizmetlere ilişkin zilyetliğin veya mülkiyetin gönderene ait olması halinde gönderen hizmet sağlayıcı olarak değerlendirilir. Sözgelimi Setrow gibi profesyonel e-posta ve sms pazarlama sistemi ile hizmet veren şirketler aracı hizmet sağlayıcı olarak kabul edilecektir. Hizmet sağlayıcı, önceden onayını aldığı alıcılara ticari elektronik iletileri kendisi gönderebileceği gibi aracı hizmet sağlayıcılar vasıtasıyla da gönderebilir.

Yönetmelik kapsamında aracı hizmet sağlayıcı;

• Hizmet sağlayıcı tarafından hazırlanmış içerikleri gönderecektir.
• Ticari elektronik iletinin oluşturulabilmesi, gönderilebilmesi, alınabilmesi, depolanabilmesi ve alıcıların bilgilerinin saklanabilmesi ve işlenebilmesi için gerekli olan yazılım, donanım ile veri tabanı ve yönetim sistemini sağlayacaktır.
• Aracı hizmet sağlayıcı, gönderilen ticari elektronik iletilerin içeriğinde kendisine ait marka adı, ticaret unvanı veya işletme adı bilgilerinin en az birine yer vermelidir.
• Aracı hizmet sağlayıcı, hizmet sunduğu elektronik ortamı kullanan gerçek ve tüzel kişiler tarafından sağlanan içerikleri kontrol etmek, bu içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı bir faaliyetin ya da durumun söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir.
• Aracı hizmet sağlayıcı başkaları adına, onların mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da işletmesini tanıtmak amacıyla ticari elektronik ileti göndermek için onay alamaz.

1. MEVCUT VERİ TABANLARININ KULLANIMI

• Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden yani 15.07.2015 tarihinden önce, ticari elektronik ileti gönderilmesi amacıyla alıcının açık irade beyanını içerecek şekilde alınan onaylar geçerli olacaktır.
• 05.2015 tarihinde yürürlüğe giren Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’dan önce, gönderici ile alıcı arasında doğrudan mal veya hizmet temini ilişkisi olması kaydıyla ticari elektronik ileti gönderilmesi amacıyla alıcıların elektronik iletişim adreslerinin alınması ile oluşturulan veri tabanının onaylı olduğu kabul edilir. Yani ileti gönderilecek olan tüketiciye 1 Mayıs 2015 tarihinden önce mal veya hizmet satışı fatura vb. yazılı bir belge ile ispat edilebiliyor ise ve bu tüketici ticari elektronik ileti gönderilmesi amacıyla iletişim bilgilerini vermiş ise (mağaza sadakat kartı formu, üyelik formu vb. doldurmak şeklinde) artık onay alınmış kabul edilecek ve kanun ve yönetmelikte öngörülen onay prosedürüne bu tüketiciler için gerek kalmayacaktır. Bu şekilde onay verdiği kabul edilen alıcıya, 15.07.2015 tarihinden sonra, reddetme hakkı da tanınarak gönderilen ilk ticari elektronik iletide, gönderene ait veri tabanında kayıtlı olduğuna dair bilgiye yer verilecektir. Örneğin; ticari elektronik ileti, “mevcut veri tabanımızdasınız” şeklinde bir ifade ile başlayabilir.
• 6553 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce, başkaları adına ticari elektronik ileti gönderilmesi amacıyla genel nitelikli onay alınmış ve bu onaya dayanılarak alıcıya ticari elektronik ileti gönderilmiş olması kaydıyla bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde ve bir defaya mahsus olmak üzere, adına ticari elektronik ileti gönderilenler tarafından onay alınması amacıyla alıcılara ticari elektronik ileti gönderilebilecektir. Bu iletide, genel onayın kim tarafından alındığı bilgisine de yer verilecek ve onay talebine sessiz kalınması durumunda talep reddedilmiş sayılacaktır.

Yönetmelik, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcının, yapmış olduğu işlemler ve sunduğu hizmetler nedeniyle elde ettiği verilerin, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla muhafazasından ve hukuka aykırı olarak bunlara erişilmesini ve işlenmesini önlemek amacıyla gerekli tedbirlerin alınmasından sorumlu olduğunu, kişisel verilerin; üçüncü kişilerle paylaşılabilmesi, işlenebilmesi ve başka amaçlarla kullanılabilmesi için ilgili kişiden önceden onay alınması gerektiğini düzenlemiştir.

Yönetmelik de ayrıca şikâyet konusu işlemlerde ispat yükümlülüğünün hizmet sağlayıcıya ve/veya aracı hizmet sağlayıcıya ait olduğu ve hizmet sağlayıcı ve/veya aracı hizmet sağlayıcının onay kayıtlarını, onayın geçerliliğinin sona erdiği tarihten, ticari elektronik iletilere ilişkin diğer kayıtları ise kayıt tarihinden itibaren bir yıl süreyle saklamak zorunda olduğu belirtilmiştir.

Yönetmelikte şikayetçilerin şikayetlerini Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İl Müdürlüğüne ıslak imzalı ya da elektronik ortamda yapabileceklerini ve başvuruların alınma usulünü düzenlemiş, şikayete karşı göndericiden bilgi ve belgelerin talep edileceği, gerekirse yerinde denetim yapılacağı, talep edilen bilgi ve belgelerin 15 gün içerisinde sunulmasının gerektiği, bu sürenin zorunlu hallerde bir defaya mahsus olmak üzere 15 gün uzatılabileceği, aksi takdirde verilen sürede bilgi ve belgelerin sunulmaması halinde şikayet başvurusu sırasında il müdürlüğüne sunulan bilgi ve belgeler üzerinden idari işlem tesis edileceği düzenlenmiştir.

Yine yönetmelik uyarınca Bakanlığın, yönetmelik kapsamında gerçekleştirilen faaliyet ve işlemlerin denetimi hususunda yetkisi mevcuttur.

• İDARİ PARA CEZALARI
• Kanun ve yönetmelikte belirlenen prosedüre uygun olarak onay alınmaması halinde veya onayın içeriğinin mevzuata uygun olmaması halinde gönderici veya aracı hizmet sağlayıcılara bin Türk lirasından beş bin Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanır. Bir defada birden fazla kimseye onay almaksızın  ileti gönderilmesi hâlinde, bu idari para cezası on katına kadar artırılarak uygulanır.
• İletide, hizmet sağlayıcının tanınmasını sağlayan bilgiler ile haberleşmenin türüne bağlı olarak telefon numarası, faks numarası, kısa mesaj numarası ve elektronik posta adresi gibi erişilebilir durumdaki iletişim bilgilerinin yer almaması; İletide, haberleşmenin türüne bağlı olarak, iletinin konusu, amacı ve başkası adına yapılması hâlinde kimin adına yapıldığına ilişkin bilgilere de yer verilmemesi hallerinde gönderici ve aracı hizmet sağlayıcılara bin Türk lirasından on bin Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanır.
• İndirim ve hediye gibi promosyonlar ile promosyon amaçlı yarışma veya oyunların bu niteliği açıkça belirlenememesi, bunlara katılımın ve bunlardan faydalanmanın şartlarına kolayca ulaşılamaması ve bu şartların açık ve şüpheye yer bırakmayacak şekilde anlaşılır olmaması halinde; göndericinin alıcının ret bildirimin, elektronik iletişim araçlarıyla kolay ve ücretsiz olarak iletilmesini sağlamak ve gönderdiği iletide buna ilişkin gerekli bilgileri sunmak yükümlülüğüne aykırı hareket etmesi halinde;  alıcının ret talebinin kendisine ulaşmasını müteakip üç iş günü içinde alıcıya elektronik ileti göndermeyi durdurmaması halinde yükümlülüklere aykırı hareket eden gönderici  ve aracı hizmet sağlayıcılara iki bin Türk lirasından on beş bin Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanır.

Ticari İletişim Ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’in 17. Maddesi uyarınca yukarıda belirtilen şekilde idari para cezası verilmesi halinde işbu idari para cezaları hizmet sağlayıcılara tebliğden itibaren 1 ay içinde ödenecektir.

Neticeten, 6553 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a dayalı olarak hazırlanarak 15.07.2015 tarihli 29417 mükerrer sayılı resmi gazete ile yürürlüğe girmiş olan Ticari İletişim Ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik hakkında hazırlamış olduğumuz işbu bilgi notunu bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Av. Gamze BAHATIR